آرتروز بهعنوان یکی از شایعترین بیماریهای مفصلی، ممکن است درهر سن و موقعیتی گریبانگیر افراد شود. اما آنچه پیش از رسیدن به این مرحله اهمیت دارد، رعایت نکاتی است که میتواند از فرسایش مفاصل پیشگیری کند. یکی از نقاطی که بیش از همه در معرض ساییدگی استخوان و مفاصل قرار دارد، کف دست و انگشتان دست است که این مسأله در مورد زنان خانهدار که به امور پخت و پز، شستشو، دوخت و دوز و نظافت منزل اهتمام بیشتری میورزند، شایعتر است. آرتروز گردن نیز جزو بیماریهای نسبتا شایع مردان است. به همین بهانه، این هفته برایتان چند حرکت ورزشی برای کاهش دردهای آرتروز انگشتان و کف دست و گردن در نظر گرفتیم که با تمرین آنها بهطور مستمر و منظم میتوانید از وارد آمدن صدمات بیشتر به این ناحیه جلوگیری و احساس آرامش کنید...
قبل از شروع به ورزش
نکته
قابل توجه اینکه برای انجام این حرکات اگر دست خود را در آب گرم غوطهور
کنید، آسانتر و بهتر خواهد بود. نکته دیگر، توجه به میزان توانایی فردی
است. در غیر این صورت ورزش درحین اجرا موجب افزایش درد خواهد شد.
خم کردن انگشتان
ورزشهای
دست را با شل کردن عضلات دست آغاز کنید. سپس انگشتان را به صورت صاف و
نزدیک به یکدیگر نگه دارید. حالا بند اول و وسط انگشتان خود را خم کنید.
مچ و مفاصل دست را صاف و مستقیم نگه دارید. نرم و آهسته دست خود را به
حالت اول برگردانید. همین حرکت را با دست دیگر تکرار کنید. اگر میتوانید
حرکت را چند بار برای هر دست تکرار کنید.
مشت کردن دست
حرکت
را با نگهداشتن انگشتان در حالت کشیده و دور از هم آغاز کنید. سپس
انگشتان را به شکل مشتی نرم و آزاد مشت کرده وشست خود را بر روی باقی
انگشتان قرار دهید. مراقب باشید که انگشتان را محکم به یکدیگر فشار ندهید.
نرم و آهسته به حالت اولیه باز گردید.این تمرین را برای هر دو دست انجام
دهید.
راه بردن انگشتان
کف
دست خود را روی سطح صافی مانند میز قرار دهید به طوری که انگشتان، اندکی
با هم فاصله داشته باشند. انگشتان را یک به یک به سمت شست حرکت دهید. حرکت
را با بلند کردن و حرکت دادن انگشت اشاره آغاز کرده و به ترتیب با دیگر
انگشتان ادامه دهید. طی انجام این تمرین مچ دست و شست خود را ثابت نگه
دارید. حرکت را با دست دیگر خود انجام دهید.
باز و بسته کردن انگشتان
انگشتان
خود را تا جای ممکن (بدون درد گرفتن) از یکدیگر دور کرده و چند ثانیه به
همین حالت نگه دارید. به نرمی، انگشتان را شل کرده و به یکدیگر نزدیک
کنید. دوباره به حالت اولیه برگردید. این حرکت را با هر دو دست انجام داده
و به تدریج تعداد دفعات آن را افزایش دهید.
لمس نوک انگشتان
انگشتان
خود را صاف نگه دارید. شست خود را درعرض کف دست خم کرده و با نوک آن
برآمدگی پایین انگشت کوچک را لمس کنید. اگر نمیتوانید شست را تا جایی که
این محل را لمس کند، بکشید تنها آن را تا جای ممکن خم کنید. سپس شست را به
حالت اولیه برگردانید. سپس یک یک انگشتان را به نوک شست رسانده و شکلی
مانند O بسازید. این حرکات را نرم و آرام انجام دهید و پس از انجام حرکت
با تمام انگشتان، کل تمرین را با دست دیگرانجام دهید.
تمرینهای گردنی
•
طوری ایستاده که گردن در امتداد ستون مهرهها، راست قرار گیرد و روبهرو
را ببینید. بسیار آرام سر را حرکت داده تا بتوانید سقف را ببینید و پس از
مکثی کوتاه به آرامی سر خود را حرکت دهید تا این بار زمین را ببینید این
حرکت را 10 تا 20 بار انجام دهید سپس همین حرکت را طوری انجام دهید تا
این بار سمت چپ و راست خود را ببینید. این حرکت را نیز 10 تا 20 بار
انجام دهید.
• در حالت تمرین شماره قبل ایستاده
یک دست خود را روی پیشانی خود گذاشته و سر خود را به جلو خم کنید و با دست
خود مانع از انجام این کار شوید. با این کار یک انقباض هم طول (ایزومتریک)
در عضلات گردن شما به وجود میآید که باعث تقویت این عضلات میشود. این
حرکت را برای 10 ثانیه انجام دهید سپس همین حرکت را با گذاشتن دست در پشت
سر و سپس راست و چپ سر خود نیز انجام دهید.
ایدز یا AIDS مخفف کلمه "ACQUIRED IMMUNE DEFICIENCY
SYNDROME" به معنای "سندرم نقص اکتسابی ایمنی" است. ایدز
در اثر اختلال عملکرد ایمنی سلولی و هومورال رخ میدهد و
به دنبال آن بیمار در مقابل انواع عفونتها و سرطانها
بیدفاع شده و در نهایت منجر به مرگ فرد میشود.
انسانهای مبتلا حتی در مقابل بیماریها و عفونتهای بسیار
سبک هم نمیتوانند مقاومت کنند. عامل بیماری ایدز، ویروسی
از خانواده رترو ویروسها به نام ویروس نقص ایمنی انسان
HUMAN IMMUNODEFICIENCY VIRUS یا HIV است و هنوز واکسن یا
درمان موثری برای آن وجود ندارد.
راههای انتقال ویروس ایدز:
1. از راه خون و فرآوردههای خونی آلوده: بررسیهای
انجام شده نشان میدهد که بسیاری از فرآوردههای خونی از
جمله پلاسما، گلبول قرمز متراکم، فاکتور انعقادی، خون کامل
و پلاکت میتوانند باعث آلودگی شوند و آلبومین و
گاماگلوبولین خطر آلودگی ندارد.
2. پیوند نسج آلوده
3. استفاده مجدد از سرنگ و سرسوزنهای استفاده شده:
این عامل انتقال بهخصوص در معتادان تزریقی، عامل مهم
انتشار بیماری است.
4. استفاده از لوازم پزشکی و دندانپزشکی استریل نشده
و آلوده
5. استفاده از ابزار مشترک جهت خالکوبی، ختنه، سوراخ
کردن گوش، حجامت و...
6. استفاده از تیغ سلمانی مشترک
7. تماس جنسی دو فردی که یکی از آنها آلوده به ویروس
باشد: توجه داشته باشید که سن، جنس، نژاد و رنگ تأثیری در
انتقال بیماری ندارد. برخلاف جداسازی ویروس ایدز از بسیاری
از ترشحات بدن مانند خون، ترشحات جنسی مردان و زنان، بزاق،
ادرار، اشک، عرق، شیرمادر و مایع مغزی نخاعی و... ، سرایت
در اثر تماس با همه آنها صورت نمیگیرد و فقط خون، ترشحات
جنسی و شیرمادر، عامل انتقال هستند.
8. انتقال از مادر به کودک: احتمال انتقال بیماری قبل
از زایمان، در حین زایمان و پس از زایمان از مادر آلوده به
فرزند وجود دارد. البته انتقال در حین بارداری و وضع حمل
از زمان بعد از زایمان بیشتر است. حدود 45- 20 درصد
مادرانی که آلوده هستند، عفونت را به فرزندان خود منتقل
میکنند. هم چنین ثابت شده است، که شیر مادران آلوده
میتواند سبب انتقال ویروس از مادر به فرزند باشد.
امروزه در اکثر کشورهای دنیا خون و فرآوردههای خونی را از
نظر آلودگی به ویروس ایدز، مورد بررسی قرار میدهند.
متأسفانه در کشور ما انتقال بیماری در میان استفاده
کنندگان از سرنگهای مشترک (معتادان تزریقی) میزان قابل
توجهی از انتقال در سالهای اخیر را به خود اختصاص داده
است.
برخلاف جداسازی ویروس ایدز از بسیاری از ترشحات بدن مانند
خون، ترشحات جنسی مردان و زنان، بزاق، ادرار، اشک، عرق،
شیرمادر و مایع مغزی نخاعی و...، سرایت در اثر تماس با همه
آنها صورت نمیگیرد و فقط خون، ترشحات جنسی و شیرمادر،
عامل انتقال هستند. بنابراین ویروس ایدز از راه تماسهای
عادی مانند کار کردن با هم، صحبت کردن، هم سفر شدن، غذا
خوردن، همچنین از راه استخر، توالت، حمام، دست دادن، بغل
کردن، بوسیدن، استفاده از ظروف غذاخوری مشترک، عطسه، سرفه،
گوشی تلفن و... قابل انتقال نیست.
سیر بیماری، علایم و تظاهرات بیماری:
از زمان ورود عامل بیماری به بدن تا شروع علایم بیماری،
مدت زمانی طول میکشد که به این مدت، دوره نهفتگی یا کمون
یا بدون علامت گویند. این دوره به طور دقیق مشخص نیست، ولی
فاصله ی زمان بین شروع عفونت تا ظهور بیماری از 6ماه تا 5
سال و حتی 10 سال میتواند باشد. دوره کمون طولانی از
اهمیت خاصی برخوردار است، زیرا ممکن است ویروس در طی این
مدت به جامعه راه یافته و علایم بالینی وقتی شناخته و ظاهر
شود که ویروس میزان وسیعی از جامعه را آلوده کرده باشد،
زیرا در طی دوره کمون افراد آلوده از نظر ظاهری به هیچ وجه
قابل تشخیص نیستند، ولی میتوانند بیماری را انتقال دهند.
از زمان ورود عامل بیماری به بدن تا شروع علایم بیماری،
مدت زمانی طول میکشد که به این مدت، دوره نهفتگی یا کمون
یا بدون علامت گویند. این دوره به طور دقیق مشخص نیست، ولی
فاصله ی زمان بین شروع عفونت تا ظهور بیماری از 6ماه تا 5
سال و حتی 10 سال میتواند باشد.
بیماری در 4 مرحله تظاهر پیدا میکند، که البته همه آنها
بهطور الزامی در افراد آلوده مشاهده نمیشود.
1. مرحله حاد عفونت که یک هفته بعد از آلودگی ایجاد میشود
و حدود 12- 6 هفته یا بیشتر طول میکشد. فرد آلوده، علایم
عمومی مثل تب، سردرد، بیاشتهایی، درد مفاصل، بزرگ شدن غدد
لنفاوی، گلودرد و... دارد که اغلب در این مرحله بیماری
تشخیص داده نمیشود. این علایم 2- 1 هفته بعد از بین
میروند. این علایم به طور کامل مشابه بیماریهای عفونی
مثل سرماخوردگی و... بوده و به همین علت تشخیص بیماری در
این مرحله به ندرت امکانپذیر است.
2. مرحله بدون علامت
3. مرحله عمومی پیش رونده
4. کمپلکس ایدز: عوارض مشخص این دوره که آخرین مرحله
بیماری است شامل تب بیشتر از یک ماه، اسهال، کاهش وزن به
میزان ده درصد، بیحالی، تعریق شبانه، خستگی و... است. در
نهایت به دلیل نقص کامل سیستم ایمنی، شخص مستعد ابتلا به
انواع عفونتها، سرطانها و... میشود.
راههای تشخیص بیماری ایدز:
آزمایشهای تشخیصی نباید فقط در کسانی که در معرض بیشتر
خطر هستند، مثل معتادان تزریقی، بیماران هموفیلی، دریافت
کنندگان خون، همسر و فرزندان فرد آلوده به HIV، همجنس
بازان، افراد بیبند وبار جنسی، کارکنان موسسات بهداشتی-
درمانی و پرنسل آزمایشگاهها انجام شود، بلکه بهتر است در
افراد مختلف انجام شود تا اطمینان کافی از سلامت حاصل شود.
آزمایش باید در محیطی محرمانه و سازگار با قوانین اجتماع
انجام پذیرد. مشاوره قبل و بعد از آزمایش نیز باید انجام
شود تا اطمینان افراد به اهمیت و عواقب نتایج تست بیشتر
شود.
تشخیص عفونت با کشف آنتیبادی سرمی بر علیه عامل
ایجادکننده بیماری (HIV) به وسیله روش ELISA انجام
میشود. این روش در کشف آنتی بادی HIV بسیار حساس است، اما
افرادی که به تازگی آلوده شدهاند،ممکن است آنتیبادی منفی
باشند، به عبارتی امکان دارد تست در اوایل بیماری با وجود
حساسیت بالا به خطا، منفی گزارش داده شود. در افرادی که
مشکوک به آلودگی بوده ولی جواب آزمایش آنها منفی است،
باید آزمایش مجدد در هفته 6، ماه 3 و ماه 6 انجام شود.
آزمایشهای ELISAکه به خطا، مثبت گزارش شوند (بدون وجود
آلودگی با HIV) بسیار نادر است و در صورت رخ دادن، در
مبتلایان به اختلالات خود ایمنی ممکن است دیده شود.
در شیرخوارانی که از مادران آلوده به عفونت HIV به دنیا
آمدهاند و مادران آنها درمان ضد ویروسی دریافت
نکردهاند، 20 تا 30 درصد احتمال ابتلا به عفونت وجود
دارد. اما باید توجه داشت که در تمام این کودکان به علت
وجود آنتیبادی ضد ویروس مادری در گردش خون، تست ELISA
مثبت خواهد بود. آنتیبادیهای مادری در 6 ماهگی ناپدید
میشوند و مثبت بودن تست ELISA بعد از 6 ماهگی، موید
آلودگی شیرخوار است. برای تشخیص زود هنگام عفونت میتوان
از روشهای حساس بررسی RNA ویروس در پلاسما یا روش کشف
آنتیژن HIV P24(PCR) در گردش خون استفاده کرد.
گردن انسان شامل ۷ مهره است. مفاصل مهره های گردنی مستعد ساییدگی، کاهش فاصله و فتق دیسک می باشند. در دنیای امروز و به جهت تغییر سبک زندگی و مشاغل، گردن درد یکی از بیماریهای شایع جوامع شده است، بطوری که نتایج تحقیقات نشان می دهد که از هر صد نفر حدود ۵ نفر به گردن درد مبتلا هستند.
عوامل متعددی باعث ایجاد درد در گردن و متعاقب آن دردهای تیر کِشنده و جان فرسا در اندام فوقانی بدن می شود. از جمله این عوامل می توان به : التهاب بافتهای نرم اطراف مفصل های مهره ای، خشکی مفاصل، وضعیت نامناسب سر و شانه ها، تغییر شکل مهره ها به طور اولیه یا ثانویه، آرتروز، دیسک و بیماریهای ناشی از گرفتگی های عضلانی، کشیدگی لیگامانی و بیماریهای روماتیسمی اشاره کرد.
از علل فوق شایعترین علت گردن درد به ترتیب: گرفتگی و کشیدگی عضلانی و لیگامانی، آرتروز گردن و فتق دیسک می باشند. البته درد گردن در افراد پشتمیزنشین (کارمندها، تایپسیتها، نویسندهها، بافندهها و تمام آنهایی که با دست، کار دقیقی انجام میدهند و باید سرشان را دایم خم کنند) رایجتر است و بالطبع این افراد باید اصول پیشگیری از گردن درد را بیشتر مد نظر داشته باشند.
بعلت تفاوت در سیر بیماری و نحوه درمان گردن درد مزمن و گردن درد حاد و شدید، لازم است که بیمار به پزشک مراجعه کند تا علت درد مشخص شده و درمان مناسب انجام شود. اصولا در دردهای مفصلی عضلانی، خصوصا در دردهای گردنی، برای جلوگیری از پیشرفت بیماری مراجعه به پزشک در مراحل اولیه و انجام روشهای پیشگیری و درمان بسیار مناسب هستند.
توصیه های بهداشتی برای پیشگیری و درمان آرتروز گردن
در پیشگیری و درمان دردهای گردنی رعایت اصول کلی ذیل و عمل کردن به آنها در خانه، محل کار و در فعالیتهای روزمره مانند رانندگی کردن، مطالعه و … ضروری و کاملا موثر است.
۱- همیشه گردن خود را چه در حالت ایستاده، نشسته، یا راه رفتن، صاف و عمود بر بدن نگهدارید. بطوری که هیچ زاویه ای با بدن نسازد. سر صاف و مستقیم، نگاه به جلو، شانه ها عقب و بالا، سینه بیرون، شکم داخل. چه در حالت ایستاده و یا راه رفتن یا نشستن.
۲- هرگز گردن خود را به مدت طولانی خم نکنید بلکه اگر لازم است، صندلی خود را کوتاه تر کنید. یا ارتفاع میز خود را بالاتر ببرید تا مجبور به خم کردن گردن خود نباشید. چرا که بسیاری از بیماری های گردنی ناشی از خم بودن گردن به مدت طولانی است. بنابراین حتی الامکان گردن خود را خم نکنید و اگر مجبور به این کار هستید، هر از چند گاهی گردن خود را صاف کنید.
۳- از نرمش ها و حرکاتی که در آنها مجبور به خم کردن و حرکات ناگهانی گردن هستید دوری کنید.
۴- اگر کارتان نشسته است و مجبور به خم کردن گردن هستید، حتما با یکی از دستانتان از وزن سرتان و فشار آن بر روی مهره های گردنی بکاهید تا کمتر دچار صدمات گردنی شوید.
۵- بهتر است از میزهایی استفاده کنید که شبیه میز تحریر مدارس است و پایه های جلویی آن، کمی بلندتر از پایه های عقبی است. به این ترتیب کمتر ناچار می شوید گردنتان را خم کنید.
۶- موقع مطالعه سعی کنید کتاب یا روزنامه را بالا نگهدارید. نه اینکه گردنتان را خم کنید. مدت های طولانی اینگونه مطالعه کردن ممکن است به گردن شما آسیب بزند.
۷- حتی الامکن هنگام خوابیدن از بالش کوتاه استفاده کنید. به طوری که سرتان در امتداد بدن قرار گیرد نه اینکه خم شود.
۸- در موقع رانندگی تا آنجا که می توانید به فرمان نزدیکتر بنشینید تا مجبور نباشید دستهایتان را دراز کنید و به فرمان برسانید. چرا که به طور مستقیم و غیر مستقیم ایجاد گردن درد می کند.
۹- صندلی که روی آن می نشینید و رانندگی می کنید، حتما بایستی دارای تکیه گاهی جهت گردن باشد. چرا که در بسیاری از حوادث رانندگی از قبیل ترمزهای شدید (که باعث حرکت شدید رو به جلوی گردن می شود) و برخورد شدید اتومبیل دیگر از پشت (که باعث حرکت شدید رو به عقب گردن می شود) سبب آسیب نخاع در اثر شکستن و جابجایی مهره ها می گردد.
۱۱- حتی الامکان طولانی مدت به نقطه جلو بطور ثابت نگاه نگنید. (رانندگی، مطالعه، نگاه کردن به مانیتور کامپیوتر و …)
۱۲- توصیه های پزشک معالج را مراعات کنید.
ورزشهای مناسب برای پیشگیری و درمان گردن درد مزمن
۱- گردن را ضمن سفت کردن عضلات آن به سمت عقب، چپ و رست حرکت دهید. از حرکات چرخشی گردن و سر خودداری کنید.
۲- مستقیم روی صندلی به صورت قائم بنشینید و دست راست خود را در پشت کمر قرار دهید. با دست چپ از پشت سر، قسمت راست سر خود را گرفته و به طرف چپ بکشید. شما احساس کشش در قسمت راست سر و گردن خود خواهید کرد. برای ۵ ثانیه سر خود را نگه دارید. این عمل را ۵ بار در هر حالت اجرا کنید. در بین ورزشها ۳ ثانیه استراحت کنید.
۳- روی صندلی مستقیما و بصورت قائم بنشینید و هر دو دست را در ناحیه پشت کمر حلقه کنید. شانه چپ خود را پایین آورده و سر خود را به طرف راست خم کنید. این حالت برای ۵ ثانیه حفظ شود. حالا بر عکس حالت قبل، شانه راست خود را پایین آورده و سر خود را به طرف چپ خم کنید. این حالت نیز برای ۵ ثانیه حفظ شود. برای هر طرف ۵ بار تکرار شود.
۴- مستقیما و در حالت نشسته کف دست خود را روی پیشانی قرار داده و پیشانی خود را به کف دست فشار بدهید. برای ۵ ثانیه آن را نگه دارید و سپس رها کنید.
۵- در حالت نشسته کف دست خود را در ناحیه پشت سر قرار دهید و سر را به کف دست فشار دهید. ۵ ثانیه نگه دارید. این ورزش را ۵ بار انجام دهید.
۶- کف دست را در یک طرف شقیقه گذاشته و شقیقه را به کف دست فشار دهید. ۵ ثانیه صبر و سپس رها کنید. این ورزش را ۵ بار انجام دهید.
۷- چهار دست و پا درحالیکه کف دستها و زانوها روی زمین باشند، قرار بگیرید. پشت خود را صاف نگه دارید و کم کم سر را درحالیکه به کف اتاق نگاه می کنید، خم کنید. سپس آهسته چانه خود را بالا آورده و در امتداد تنه قرار دهید. این ورزش را ۵ بار و هر بار با ۵ ثانیه مکث انجام دهید.
۸- روی یک تخت دراز بکشید و گردنتان را از پایین به بالا حرکت دهید.
۹- شانه ها و عضلات اطراف را تقویت نمایید، چرا که با افزایش قدرت و تحمل این عضلات، فشار کمتری روی مهره و دیسک های بین مهره ای وارد می شود:
الف: شانه هایتان را بالا ببرید و به گوشهایتان نزدیک کنید. ۵ ثانیه نگه دارید، سپس آزاد نمایید. این حرکت را روزی ۱۰ مرتبه تکرار کنید.
ب: شانه هایتان را به سمت عقب حرکت دهید به طوری که کتف هایتان از پشت به یکدیگر نزدیک شوند. این حرکت را روزی سه مرتبه، هر مرتبه ۳۰ بار تکرار نمایید.
توصیه های ورزشی:
۱- ورزشها را از کم شروع کنید. در صورت تحمل ورزش و عدم درد هر هفته ۵ نوبت تعداد ورزشها را بیشتر کنید.
۲- زیاده روی نکنید و دستورات ورزشی را به همان اندازه داده شده انجام دهید.
۳- هر ورزشی را که باعث درد می شود، از تعداد آن کم کنید. در صورت تشدید درد، با پزشک خود مشورت کنید.
مصرف دارو:
در مواردی که بیمار درد شدید گردن دارد، استفاده از داروهای ضد التهابی مانند بروفن، ناپروکسن و … و یا داروهای جدید مانند سلکسیب و … با نظر پزشک معالج بلامانع است. تاکنون دارویی که اثر درمانی کامل جهت ترمیم غضروفهای مفصلی در گردن و یا سایر مفاصل داشته باشد، اثبات نشده است. لذا اقدامات پیشگیرانه یک اصل کاملا مفید در درمان دردهای گردنی است.
استفاده از گردن بند طبی:
استفاده از گردن بند طبی در کوتاه مدت با نظر پزشک معالج ممکن است در مراحل حاد بیماری کمک کننده باشد. اما استفاده بلند مدت باعث ضعف عضلات گردن شده و ممکن است باعث تشدید بیماری شود.
منبع: کلینیک آنلاین روماتولوژی
بعضی ویروسها توسط بند پایان منتقل میشوند، این ویروسها در طبیعت حیوانات زیادی را گرفتار می کند وبعضی از انواع آن به طور اتفاقی قادر به آلوده کردن انسانها نیز میباشند. یکی از انواع این بیماریها تب هموراژیک یا تب کنگو کریمه بوده که یک تب خونریزی دهنده ویروسی است.
تب هموراژیک دانگ یا تب کریمه کنگو
بعضی ویروس ها از حیوانات به انسان منتقل می گردند. تعدادی از این ویروسها
از طریق انواع بندپایان منتقل می گردد که در گروه ویروسهای آرزروپود بورن
یا آربو ویروس ها دسته بندی می شوند. این ویروس ها، حیوانات زیادی را دچار
بیماری کرده و برخی از آنها نیز قادر به آلوده کردن انسان هستند. آربو
ویروس ها، هفت گروه ویروسی را شامل می شوند:
Bunya Virdae
Flavi Viridae
Togo Viridae
Filo Viridae
Reo Virdae
Rhobdo Viridae
Arena Viridae
آربو ویروسها در بدن انسان سه نوع سندرم بالینی تولید می نمایند:
1. میالژی و تب
2. تب های خون ریزی دهنده (هموراژیک)
3. آنسفالیت های ویروسی
تب هموراژیک یا تب کنگو کریمه یک تب خونریزی دهنده ویروسی است که اولین بار
در دهه پنجاه میلادی درمنطقه کریمه واقع در اوکراین (اتحاد جماهیرشوروی
سابق) به صورت حاد باعث ابتلای بیش از ۲۰۰ نفر شده است. عامل این بیماری
درسال ۱۹۵۶ میلادی به همراه علائم مشابه در کنگو و زئیر واقع در قاره
آفریقا شناسائی شد. به همین دلیل نام این بیماری، ترکیبی از هر دو محل کنگو
و کریمه انتخاب شد. نام دیگر آن "تب خونریزی دهنده آسیای مرکزی" است. در
حال حاضر در بیشتر کشورها به خصوص همسایه های ایران، ویروس این بیماری و یا
آنتی بادی مرتبط با آن جدا شده است؛ از جمله در کشور پاکستان، افغانستان،
ترکیه، عراق، قزاقستان، ازبکستان و امارات متحده عربی گزارش هایی در این
رابطه وجود دارد. در ایران برای اولین بار در یک تحقیق صورت گرفته بر روی
کنه های جدا شده از دام ها در دهه هشتاد میلادی در استان خراسان مرکزی،
مشخص شد که این کنه ها آلوده به ویروس عامل تب هموراژیک کنگو کریمه
میباشند. منشاء آن، ورود دام های آلوده به کشور اعلام گردید. در طی چند
سال اخیر، بیشتر از صد مورد انسانی مظنون به بیماری در کشور گزارش شده که
۴۵ مورد تایید و ۱۵ مورد فوت، اعلام شده است. خوشبختانه این بیماری در
انسان به ندرت اتفاق افتاده، ولی میزان شیوع آن درحیوانات بیشتر می باشد.
در سال ۱۹۹۴ در امارات عربی مشخص شدکه کارگران کشتارگاه دراثر تماس با لاشه
دام های خریداری شده -که ۱۲ رأس از ۲۶۸ دام، از ایران بوده است- به این
بیماری گرفتار شده اند. در آزمایش سرولوژیکی، این دام ها دارای آنتی بادی
برعلیه ویروس تب هموراژیک کنگو کریمه بوده اند. همچنین طی دیگر آزمایشات
صورت گرفته، کنه های جمع آوری شده از روی این دام ها نیز دارای آنتی ژن
ویروس تب هموراژیک کنگو کریمه بودند. در سال ۱۹۹۶ در آفریقای جنوبی در یک
مزرعه پرورش شترمرغ، ۱۵ نفر در اثر تماس با شترمرغ به این بیماری دچار شدند
و مشخص گردید این پرنده نیز مخزن بیماری به حساب می آید و از مقاومت نسبی
طبیعی نسبت به تب هموراژیک کنگو کریمه برخوردار میباشد. در سال ۱۹۹۸ نیز
دو مورد از ابتلای این بیماری گزارش شده است؛ یکی در پاکستان که ۴ نفر دچار
گردیده و دو نفر از آنها فوت شدند و دیگری در افغانستان که ۱۹ نفر مبتلا
گردیده و۱۲ نفر از آنها فوت شدند. بسته به موقعیت جغرافیایی محل، تب
هموراژیک کنگو کریمه در مناطق مختلف با شدت های متفاوتی مشاهده میشود؛ مثلا
در آسیا بیماری شدت بیشتری دارد و همراه با آمار فوت بیشتری است درحالیکه
در آفریقا کمتر تلفات گزارش شده است و حداکثر علایم خونریزی و یا حالت های
خفیف و یا مخفی دیده می شود.
مشخصات عامل بیماری:
عامل بیماری، ویروسی از خانواده بونیا ویریدا و جنس نایرو ویروس است. این
ویروس دارای پوشش پروتئینی است و قطر ویروس 85 تا 100 نانومتر می باشد و از
گروه RNA های تک رشته ای است. مقاومت این ویروس در برابر حرارت کم است و
دردمای ۵۰ درجه سانتیگراد به مدت سی دقیقه از بین می رود. بنابراین پختن
گوشت و یا پاستوریزه کردن شیر، موجب از بین رفتن ویروس می شود. در ضمن،
ویروس می تواند در خون بمدت ده روز در دمای چهل درجه سانتیگراد، مقاومت
کند. ویروس در محیط اسیدی (مثلا اسید استیک دو درصد)، از بین می رود و
همچنین در برابر هیپوکلریت سدیم یک درصد و محلول دو درصد گلوتارالدهید و یا
ضدعفونی کننده های فنولیک سه تا پنج درصد، حساس می باشد. صابون و مایعات
یا مواد شستشو دهنده با اینکه ویروس را از بین نمی برند ولی تا حد زیادی
آن را غیر فعال می نمایند.
راه انتقال بیماری:
انتقال از طریق گزش کنه مهمترین راه ابتلاء به این بیماری است. کنه ها از
طریق تخمدان آلوده در تمام مراحل رشد، آلوده شده و عفونت زا هستند. کنه
بالغ از طریق تخمدان، ویروس را به نوزادان خود انتقال میدهد. در فصل
فعالیت کنه، اوایل بهار تا پاییز، احتمال آلودگی زیادتر می باشد. کنه ها
از طریق گزش حیوانات مختلف از جمله گاو، گوسفند و بز (حیوانات اهلی)،
پرندگان به ویژه شترمرغ و جوندگان و جوجه تیغی را مبتلا می کنند. غیر از
کنه، اغلب حشرات نیز با تغذیه ازخون دام های مبتلا، می توانند بیماری را
به سایر حیوانات و یا انسان انتقال دهند. پرندگانی که حاوی کنه باشند، به
خصوص پرندگانی که بطور فصلی کوچ می کنند، می توانند در صورت آلودگی
بیماری را به نقاط مختلف پراکنده کنند. همچنین، دام ها در اثر تماس با خون
یا ترشحات مبتلایان، آلوده می شوند. انسان نیز در اثر تماس مستقیم
(پوششهای مخاطی) با خون و ترشحات یا بافتهای آلوده دام (به ویژه افرادی که
درصنعت دام نقش دارند، از جمله دامپزشکان، دامپروران، کارکنان کشتارگاه) و
یا کارکنان بیمارستان مثل پزشکان، پرستاران و بهیاران در اثر تماس با افراد
بیمار و یا وسایل آلوده آنها به بیماری مبتلا می شود. همچنین، از طریق
تنفس در تماس با دام های آلوده نیز امکان ابتلا وجود دارد.
علایم بیماری:
پس از دوره کمون ۳ تا ۱۲ روزه، عفونت خونی ویروسی ایجاد می شود که دام ها
به ندرت علایم بالینی نشان می دهند و در اثر عفونت خونی ویروسی تب بهمدت
یک هفته در دام، دوام می یابد و بعضی اوقات درحالت حاد، خونریزی ویا
پرخونی در مخاط ها دیده میشود و پس از یک هفته، دام به عنوان ناقل بیماری،
ویروس را از خود دفع می کند. این بیماری درانسان به صورت حاد، تحت حاد و
خفیف یا فرم مخفی گزارش شده است.
در فرم حاد، پس از عفونت خونی ویروس علایم تب و سردرد، درد عضلانی،
لرز،گلودرد، دردشکم، تهوع و استفراغ، اسهال، پرخونی ملتحمه چشم و حساسیت به
نور دیده می شود و بین روزهای سوم تا ششم از شروع علائم، دانه های قرمز
جوش مانندی (پتشی) درسطح بدن به خصوص روی سینه و دست و پا و مخاطات بدن
(دهان و واژن) ایجاد می شود. در فرم شدید در اثر شدت بیماری لکه های
خونریزی در زیر پوست مشاهده میشود که به همراه خون دماغ، استفراغ خونی،
ملنا (مدفوع خونی در اثر خونریزی در دستگاه گوارش) و خونریزی رحمی میباشد.
مرگ، ممکن است در اثر تداوم اسهال و در نتیجه از دست رفتن مایعات بدن،
خونریزی مغزی و یا ادم ریوی و نارسائی ریوی اتفاق افتد و میزان مرگ ومیر 15
تا 70 درصد گزارش شده است. بیمارانی که بدن آن ها در برابر بیماری مقاومت
کند، از روز دهم به بعد همراه با محو شدن لکه های خونریزی، علایم پوستی
بهبود می یابند ولی دوره نقاهت ممکن است تا ماه ها به طول انجامد که به
همراه عوارضی مانند اختلال در سیستم عصبی مرکزی مانند مننژیت، رعشه و غش،
کما و نهایتا خونریزی مغزی، سقط جنین، ریزش مو، تورم مفاصل و اعصاب، زردی
در اثر تورم کبد، اختلال در بینایی و شنوائی، لخته گسترده داخل رگی(DIC) به
همراه ضایعات کلیوی، قلبی و مغزی خواهد بود.
روش تشخیص:
درهفته اول بیماری و درمرحله تب میتوان با نمونهگیری از خون ویروس را جدا
کرد همچنین میتوان ویروس را از نمونههای بافتی مثل بافت کبد، طحال،
کلیه، غدد لنفاوی جدا کرد. ویروس را می توان در کشت سلولی تهیه شده از بافت
کلیه میمون کشت داد و یا توسط آزمایش PCR اثر ویروس را مشاهده کرد. بوسیله
آزمایشهای سرمی نیز میتوان به جستجوی آنتیبادی پرداخت. معمولا پس از شش
روز IgM قابل اندازه گیری میباشد و تا چهار ماه در خون باقی میماند ولی
IgG را تا پنج سال میتوان در خون بررسی کرد اما در حالتهای فوق حاد و مرگ
آور در ابتدای بیماری معمولا هیچگونه آنتی بادی در خون (قبل از شش روز)
قابل اندازه گیری نمی باشد، بنابراین تشخیص بر پایه جداسازی ویروس از خون
وبافت ها به روش کشت سلولی ویا تشخیص آنتی ژن ویروس به روشهای IFA, EIA و
PCRمیباشد. همچنین با اندازهگیری ALT و AST میتوان به عفونت ویروس در کبد
پی برد. معمولا در مبتلایان AST بیشتر از ALT است.
درمان و پیشگیری:
در درمان بیماران، غیر از مصرف داروی ریباویرین که برای درمان تبهای
هموراژیک با سندرم کلیوی، مؤثر است، از تزریق خون، یا مایعات جایگزین آن
برای کنترل حجم خون و تزریق ویتامین ها میتوان استفاده نمود. ریباویرین را
می توان به صورت خوراکی یا تزریقی مصرف کرد. توصیه می شود جهت پیشگیری در
افراد در معرض خطر این ویروس، به صورت رژیم پیشگیری کننده به مدت هفت روز،
با دوز ۵۰۰ میلی گرم هر شش ساعت، خوراکی مصرف شود. استفاده از پلاسمای
ایمیون که دارای تیتر بالای آنتیبادی خنثی کننده باشد، توصیه شده است.
همچنین واکسنی پیشگیری کننده تهیه شده ولی هنوز برای انسان به صورت گسترده
استفاده نشده است. بهترین راه پیشگیری از ابتلا به این بیماری، محافظت در
برابر گزش کنه است. به ویژه در افرادی که در صنعت دام مشغول هستند، باید
اقدامات محافظتی به خصوص در فصل بهار تا پاییز که فصل فعالیت کنه ها است،
داشته باشند. توصیه شده که دام ها را هنگامی به کشتارگاه بفرستند که حداقل
چهارده روز قبل با کنه تماس نداشته و هیچگونه تب و علایمی دال بر این
بیماری نداشته باشند. بنابراین باید دام ها را پیوسته تحت نظر قرار داد و
در طی دوره پرواری، چندین نوبت سمپاشی نمود و یا از حمام ضد کنه استفاده
کرد. کسانیکه در صنعت دام نقش دارند (دامپزشکان، کارکنان کشتارگاه،
دامپروران و …) باید بوسیله پوشیدن دستکش و سایر لباسهای محافظت کننده خود
را محافظت نمایند و هر روز لباس و وسائل را تا حد امکان سمپاشی و ضدعفونی
کنند. وقتی بیمار مبتلا به این بیماری در بیمارستان بستری شود خطر انتقال
عفونت در داخل بیمارستان وجود دارد باید اقدامات کافی جهت جلوگیری از
آلودگی از جمله ایزوله کردن و قرنطینه شخص بیمار، ضدعفونی وسائل در دمای۶۰
درجه سانتیگراد به مدت یک ساعت و یا استفاده از مواد ضدعفونی کننده در مورد
تجهیزات و لوازمی که حساس به حرارت هستند (مانند ضدعفونی کردن توسط اتیلن
اکسید)، پوشیدن دستکش ضخیم یا دولایه، کلاه، عینک و غیره…، چون در حال حاضر
در ارتباط با کنترل و جداسازی دام های مشکوک به آلودگی (حاوی تعدادی کنه و
دارای تب یا علایم دیگر) کاری صورت نمی گیرد و یا امکان نگهداری و
قرنطینه نمی باشد، توصیه میشود پس از اقدامات بهداشتی ضمن کشتار، لاشه
های مشکوک را به صورت مستقیم به بازار عرضه نکنند، بلکه بعد از انجام پروسه
حرارت دادن، برای تهیه کالباس و سوسیس درنظر گیرند و یا پس از ایجاد جمود
نعشی در لاشه (حداقل پس از ۱۲ ساعت) مورد مصرف قرار گیرند. باید توجه کرد
که امعا و احشای دام (شکمبه, روده و معده, کبد) و مغز، باید طبق ضوابط
بهداشتی از بین بروند.
هشدار بهداشتی: از خرید گوشت های بازرسی نشده بدون مهر دامپزشکی (کشتار غیر مجاز) خودداری کنید.
منبع :۷سیب
سیاه سرفه یک بیماری تنفسی باکتریال است که مولد آن باسیل بوردتلا پرتوسیس است و سرایت آن بوسیله قطرات ترشح بینی و حلق میباشد.بسیار مسری و خطرناک می باشد واکسیناسیون در سراسر جهان به مقدار زیادی بروز سیاه سرفه را کاهش داده است
سیاه سرفه
سیاه سرفه یک بیماری تنفسی باکتریال است که مولد آن باسیل بوردتلا پرتوسیس
است و سرایت آن بوسیله قطرات ترشح بینی و حلق میباشد.بسیار مسری و خطرناک
می باشد واکسیناسیون در سراسر جهان به مقدار زیادی بروز سیاه سرفه را کاهش
داده است . تمامی سنین را مبتلا می کند ولی در کودکان شایع تر است .
مدت نهفتگی بیماری 14 - 8 روز است. بیماری سیاه سرفه از دو هفته قبل از
شروع حملات سرفه تا حدود 2 ماه واگیر دارد. شرط بروز حملات سرفه داشتن قدرت
بدنی است. بچه شیر خوار چون فاقد آن قدرت است به جای حملات سرفه نفسش قطع
میشود که ممکن است خفه شود.
علائم شایع
در مراحل اولیه علائم شامل آب ریزش بینی و سرفه خشک می باشد که به سرفه
با خلط غلیظ تبدیل می شودو با تب مختصرهمراه است. کودک خسته و بیاشتها
میشود. پس از یکی دو هفته حملههای شدید سرفههای متوالی ظاهر میشود.
هنگام حمله سرفه فرو بردن نفس به سختی و با سروصدا است. حتی لحظهای تنفس
بند آمده و کودک کبود میشود و زبانش را بیرون میآورد. زیرا تارهای صوتی و
نایچهها منقبض شده و تشنج پیدا میکنند.
در آخر حمله ناگهان تشنج عضلات تارهای صوتی و نایچهها قطع شده و کودک نفس
عمیق میکشد. سپس مقداری بلغم با فشار خارج میشود و یا استفراغ دست
میدهد. بیماری سیاه سرفه 12 - 6 هفته طول میکشد و مصونیت برای تمام عمر
باقی میگذارد. عوارض سیاه سرفه سینه پهلو و انسفالیت است.
علل بیماری:
عفونت با باکتری بوردتلاپرتوسیس : این بیماری از طریق تماس مستقیم با سرایت
فردی یا تماس غیرمستقیم مثل تنفس هوای حاوی قطرات عفونی یا دست زدن به
پیراهن یا سایر مواد آلوده منتقل می شود. دوره نهفتگی 7-5 روز است .
عوامل افزایشدهنده خطر
1. افراد واکسینهنشده
2. همهگیریهای اواخر زمستان و بهار. گسترش باکتریها باعث افزایش شدت بیماری زایی آنها میگردد.
3. شرایط زندگی شلوغ یا غیربهداشتی
4. بارداری
پیشگیری
تمام کودکان را بر ضد سیاه سرفه واکسینه کنید. واکسیناسیون معمولاً در 2 ماهگی شروع می شود و پس از 5 سالگی توصیه نمی گردد.
افراد دچار عفونت را جدا کنید.
اقداماتی که شما می توانید برای کمک به کودک انجام دهید:
در طی یک حمله سرفه، کودک را بنشانید و سعی کنید او را آرام نگهدارید زیرا
اضطراب و وحشت، حملات سرفه را بدتر می کند. همچنین کودک را تشویق کنید تا
خلط خود را خارج کند زیرا این کار به پاک سازی مجاری تنفسی کمک می کند؛
- اگر کودک به دنبال یک حمله سرفه استفراغ کرد، پس از آن کمی غذا و مایعات
به وی بدهید و او را مستقیم بنشانید تا به این ترتیب مواد ضروری و مایعات
به بدن وی برسد؛
- تا زمان بهبود کامل اجازه بازی های سنگین به کودک ندهید ؛ زیرا فعالیت زیاد مجدداً حملات سرفه را تحریک کرده و وی را خسته می کند؛
- کودک را از دود سیگار و هوای آلوده دور نگه دارید؛
- بدون تجویز پزشک به کودک داروی ضد سرفه ندهید؛
- در سیاه سرفه معمولاً در فواصل بین حملات سرفه، حال عمومی کودک خوب است.
اگر بعد از پایان حملات سرفه، کودک بدحال به نظر برسد و یا به دشواری تنفس
کند باید سریعاً با پزشک خود مشورت کنید زیرا ممکن است یک عفونت ثانویه مثل
پنومونی یا برونشیت وجود داشته باشد.
واکسن سیاه سرفه
دو نوع واکسن سیاه سرفه در دسترس است. واکسنهای ساخته شده از تمام جسم سلول
شامل تمامی محتویات باکتری سیاه سرفه که توسط عملیات شیمیایی کشته شده است
و واکسنهای غیر سلولی که اخیرا توسط برخی از کشورهای صنعتی ارائه شده است.
واکسن ساخته شده از تمامی سلول از نوع شدید بیماری جلوگیری میکند. اما از
ابتلا به عفونت کاملا پیشگیری نمیکند. واکسنهای غیر سلولی سیاه سرفه حاوی
آنتی ژنهای خالص شده ایمنیزای سیاه سرفه است که معمولا شامل شبه سم سیاه
سرفه و پروتئینهای غشای خارجی است.
اصول کلی درمان
1. آزمونهای تشخیصی میتوانند شامل بررسیهای آزمایشگاهی خون ، کشت خلط و رادیوگرافی قفسه سینه باشند.
2. بستری شدن در بیمارستان با مراقبتهای ویژه برای نوزادان به
شدت بیمار.( کودکان بزرگتر را معمولا میتوان در منزل درمان کرد)
3. تا از بین رفتن تب ، شخص بیمار را جدا کنید. ملاقات کنندگان اجباری باید ماسک بزنند.
4. در طول یک حمله سرفه در یک کودک ، پایین تخت را بلند کنید.
صورت کودک را پایین بیاورید و سرش را به یک طرف بچرخانید تا به
تخلیه ریهها کمک کنید. کودکان بزرگتر معمولا ترجیح میدهند در طول
حملات سرفه بنشینند و به جلو خم شوند.
5. از یک مرطوبکننده اولتراسونیک برای تسکین سرفه و کمک به
رقیق شدن ترشحات برونش و ریه استفاده کنید. هر روز مرطوبکننده را
تمیز کنید.
عوارض احتمالی
1. کودکان زیر یک سال در معرض عوارض شدید یا مرگ قرار دارند.
2. خون دماغ
3. جدا شدن شبکیه در اثر حملات شدید سرفه
4. تشنج و آنسفالیت
5. پنومونی
6. کند شدن یا توقف تنفس( آپنه)
7. عفونت گوش میانی
8. پارگی عروق خونی مغز
درمان
اصول کلی
آزمون های تشخیصی می توانند شامل بررسی های آزمایشگاهی خون ، کشت خلط و رادیوگرافی قفسه سینه باشند.
بستری شدن در بیمارستان با مراقبت های ویژه برای نوزادان به شدت بیمار. کودکان بزرگتر را معمولاً می توان در منزل درمان کرد.
تا از بین رفتن تب ، شخص بیمار را جدا کنید. ملاقات کنندگان اجباری باید ماسک بزنند.
در طول یک حمله سرفه در یک کودک ، پایین تخت را بلند کنید. صورت کودک را
پایین بیاورید و سرش را به یک طرف بچرخانید تا به تخلیه ریه ها کمک کنید.
کودکان بزرگتر معمولاً ترجیح می دهند در طول حملات سرفه بنشینند و به جلو
خم شوند.
از یک مرطوب کننده اولتراسونیک برای تسکین سرفه و کمک به رقیق شدن ترشحات
برونش و ریه استفاده کنید. هر روز مرطوب کننده را تمیز کنید.
داروها
1. از داروهای ضد سرفه مگر در صورت تجویز استفاده نکنید.
2. ممکن است توصیه شود در دوره نهفتگی اریترومایسین شروع گردد.
3. برای عوارضی چون عفونت گوش میانی یا پنومونی ممکن است آنتیبیوتیک ها تجویز گردند.
رژیم غذایی
کودک را به نوشیدن مایعات فراوان مثل آب میوه ، چای ، نوشیدنیهای کربناتدار و سوپ رقیق تشویق کنید.
رژیم غذایی خاصی ندارد. وعدههای غذایی کم و به تعداد زیاد ممکن است استفراغ را کاهش دهد.
منبع :۷سیب
بیشتر کاربران کامپیوتر در محیطهای سربسته و فضاهای کوچک کار میکنند که این عامل به ایجاد بیماری و شدت ضایعات کمک میکند.
به گفته یک کارشناس؛
استفاده زیاد از کامپیوتر باعث بروز بیماری می شود.
استفاده زیاد از کامپیوتر باعث بروز بیماریها و ناهنجاری های مختلف در کاربر می شود.
به گزارش وب دا،کارشناس بهداشت حرفه ای شهرستان بویر احمد ضمن بیان این
مطلب گفت: وجود شرایط نامناسب در محیط های کاری در کنار عدم توجه به موارد
ارگونومیکی و بهداشتی هنگام کار با کامپیوتر به خصوص در محیط های اداری و
کارهای دفتری، موجب بروز ناهنجاریهای متفاوت در کاربر کامپیوتر میشود.
مهندس سیدنورالدین حسینی با بیان اینکه فشار در نواحی مچ دست، شانه و گردن
از دیگر موارد استفاده زیاد از کامپیوتر است، اظهار کرد: بیشتر کاربران
کامپیوتر در محیطهای سربسته و فضاهای کوچک کار میکنند که این عامل به
ایجاد بیماری و شدت ضایعات کمک میکند.
وی تصریح کرد: از آنجایی که کاربرد کامپیوتر در زندگی بشر بسیار زیاد است و
تعداد زیادی از کاربران آن ساعتهای متمادی مشغول استفاده از آن هستند،
شناخت عوامل موثر در محیط کار با این وسیله ضروری است.
منبع :۷سیب
|
||||||||||||||||||||||
|